نام سریال جاده ابریشم‎ ‎‏(که همانند نسخه اول آن توسط تلویزیون ‏NHK‏ ژاپن تهیه شده است)، خود به تنهایی شنونده ایرانی را که خاطراتش ‏از سریال و موسیقی آن با روزهای سخت جنگ تنیده شده بوده است، با دنیایی جذاب و نوستالژیک روبرو می کند. اما این مجموعه در ‏مقایسه با موسیقی کیتارو، اثری است کاملاٌ متفاوت. ‏
آلبوم منتشر شده که به نقل از یکی از آهنگسازان آن (کیهان کلهر) گزیده ای از بیش از 3 ساعت موسیقی ساخته شده برای این مجموعه 10 ‏قسمتی است، شامل آهنگسازی های دو هنرمند ایرانی و چینی است و بخش هایی نیز به بداهه نوازی گروهی اختصاص دارد. مدیریت هنری ‏پروژه بر عهده یویوما هنرمند برجسته ژاپنی/آمریکایی بوده است.‏
در گذشته سفر از شرق به غرب در جاده ابریشم، ماه ها و چه بسا سالها به درازا می کشید. مسیری که اما امروز با هواپیما 10 ساعته طی ‏می شود و مسافر به همان سرعت از پیشینه و تاریخ این مسیر گذر می کند بدون آنکه تجربه ای از آن بدست آورد. کاروان های عهد قدیم به ‏دلیل همان گذران زمان های طولانی در هر منطقه، با خلق و خو و آداب و رسوم هر قوم و ملیت بیشتر آشنا و عجین می شدند. خصیصه ای ‏که در موسیقی سریال دوم  نیز به وضوح احساس می شود. بیش از 6 سال معاشرت آهنگسازان و هنرمندان این مجموعه برای به ثمر رساندن ‏کار، باعث شده است تا آنها به درک مطلوبی از روحیات هنری یکدیگر برسند. سفر هنری چند ساله کیهان کلهر، ژائو ژیپینگ و باقی هنرمندان ‏‏(ای کاش نامشان در دفترچه آلبوم می آمد) در آهنگسازی ها و بداهه نوازی ها به شدت نمود دارد. موسیقی جاده ابریشم فضاهایی مینیمال و ‏اثرگذار خلق کرده است که در آن از زیاده گویی های متداولی که معمولاٌ در همنشینی هنرمندان از ملیت های مختلف اتفاق می افتد (و گاهی ‏اوقات به خودنمایی هایی آزاردهنده تبدیل می شوند) خبری نیست. گرچه سریال را ندیده ام اما با اکتفا به نام قطعات و فضای آهنگسازی ها ‏می توان تصاویری زیبا از چین تا ایران و آنطرف تر را تداعی کرد. قطعات «چهار نعل هزار اسب» یا «از دیرباز» (هر دو ساخته کیهان کلهر ) و ‏‏«پژواک شهر  گمشده» (ساخته ژائو ژیپینگ) بارزترین آنها هستند. البته «کوه ها خیلی دوراند» (کیهان کلهر) هم بسیار شنیدنی است.‏
نکته جالب در تهیه موسیقی این سریال، تضادی است که ‏NHK‏ میان تکنیک فیلمسازی و آهنگسازی سریال اش انتخاب می‌کند. سریال اول ‏که در عصر سینمای غیر دیجیتال تهیه شد، بطور کامل با موسیقی الکترونیک هنرمند مشهور ژاپنی (کیتارو) همراه بود. حال سری دوم از همین ‏کنتراست ولی بصورت معکوس استفاده کرده است و تکنیک تصویرسازی دیجیتال معاصر، موسیقی کاملاٌ غیرالکترونیک را به کار گرفته است.‏
در انتها نیز اشاره ای کوتاه به شکل عرضه این اثر: طراحی زیبای دفترچه این مجموعه چهار برگی (علیرغم داشتن فضای کافی که لطمه ای ‏هم به گرافیک آن نزند) فاقد اطلاعات کافی در باره موسیقی و هنرمندان آن است. بخصوص آنکه حضور هنرمندان متعدد در اغلب قطعات و ‏همچنین نقش آفرینی در چهار قطعه بداهه نوازی گروهی، ایجاب می کرد که مخاطب از هویت و تخصص آنان نیز (و نه تنها تصویرشان) ‏آگاه گردد. از طرفی دیگر، با بازکردن دفترچه آلبوم با تصویری از کیهان کلهر و یویوما در کنار هم و در حال نواختن کمانچه و ویلنسل ‏برخورد می کنیم ولی نه تنها اسمی از یویوما نیامده است بلکه اگر شنونده نا آشنا با چهره یویوما  این تلقی را داشته باشد که صاحب عکس ‏همان آهنگساز چینی مجموعه است (که نامش بر روی جلد آمده)، بیراه نرفته است. فارغ از این مسائل، جاده ابریشم کاری است شنیدنی و ‏کیهان کلهر آهنگسازی دوست داشتنی.

موسیقی فیلم جاده ابریشم  ****‏
کیهان کلهر – ژائو ژیپینگ‏
شرکت آوای دوست 1385‏
مدت 60:20 دقیقه‏

نوشته شده در شنبه 85/9/25ساعت 3:25 عصر توسط امیر حسین یقموری نظرات ( ) |